Supraśl 2024
W dniach 6-8 września 2024 roku w Supraślu odbył się festiwal historyczny „Rzeczpospolita przez wieki”. Festiwal zorganizowały Fundacja im. Łukasza Górnickiego oraz Centrum Kultury i Rekreacji w Supraślu przy współpracy Związku Szlachty Polskiej. Ponadto wydarzeniu towarzyszył II Zjazd Integracyjny ZSzP, połączony z obchodami jubileuszu dwudziestolecia działalności Oddziału Związku w Białymstoku.
W pierwszym dniu odbył się wykład Dariusza Rybackiego, dyrektora Biblioteki Miejskiej w Rumii pt. „Nie wylewaj Waćpan wina” na temat zwyczajów związanych ze spożyciem trunków w I Rzeczpospolitej. Wykładowi towarzyszyła degustacja miodów pitnych.
Dzień 7 września upłynął pod znakiem debat w rozświetlonej słońcem Sali Guliwer Centrum Kultury i Rekreacji w Supraślu. Pierwsza debata, prowadzona przez byłego prezesa ZSzP, dr hab. Marcina Wiszowatego, to spotkanie z p. Maciejem Falkowskim, autorem książki pt. „Ślachta”. Pomimo emocji towarzyszących książce, debata była wyjątkowo merytoryczna i pomogła rzucić nowe światło na wiele wątków z dziejów stanu szlacheckiego w ziemi łomżyńskiej.
Druga debata w formie panelu dyskusyjnego była prowadzona przez dr. Łukasza Lubicz-Łapińskiego, dyrektora supraskiego Centrum i Przewodniczącego Komisji Wywodowej ZSzP. Podjęto w niej próbę odpowiedzi na pytanie: dlaczego upadła I Rzeczpospolita? Dyskutantami były osoby o dużej wiedzy historycznej: dr hab. Jacek Kowalski, dr Radosław Dobrowolski, Dariusz Rybacki oraz Jakub Wojas, którzy podzielili się z uczestnikami Festiwalu swoimi refleksjami w odniesieniu do różnych okresów historycznych.
Kolejny panel dyskusyjny poprowadził Prezes ZSzP dr inż. Marcin Forkiewicz. Tematem była obecność dziedzictwa I Rzeczpospolitej we współczesnej kulturze. Panelistami byli dr hab. Jacek Kowalski, dr Aleksander Strugała, Jan Chodkiewicz, Dariusz Rybacki oraz Bartosz Sieniawski. Rozważano szerokie spektrum zagadnień, od literatury staropolskiej obecnej w pieśniach i obrzędach religijnych, poprzez odtwarzanie technik walki białą bronią, aż do tworzenia gier historycznych odwołujących się do tradycji I Rzeczpospolitej oraz promocji dziedzictwa szlacheckiego w mediach społecznościowych i popkulturze.
Równolegle w Bibliotece Publicznej rozgrywano gry planszowe o tematyce historycznej z Fundacją Grający Białystok, w których uczestniczyło najmłodsze pokolenie uczestników Festiwalu, a także Zjazdu Integracyjnego. Zwieńczeniem drugiego dnia Festiwalu był koncert Starosielskiego Bractwa Śpiewaczego w Domu Ludowym w Supraślu.
Trzeci dzień Festiwalu, przy okazji pięknej, jeszcze letniej aury, zawierał wydarzenia plenerowe w supraskim amfiteatrze nieopodal Rynku. Były pokazy rekonstrukcyjne, warsztaty walki szablą, kiermasz dawnego rzemiosła ze stoiskiem z pasami kontuszowymi. Odbył się także specjalnie przygotowany dla dzieci i młodzieży Turniej Szermierki im. Aleksandra Chodkiewicza, w którym główne nagrody ufundował Związek Szlachty Polskiej. Zwieńczeniem części plenerowej był pokazowy pojedynek na szable w wykonaniu mistrzów tej sztuki Jana Chodkiewicza i Bartosza Sieniawskiego.
Ważnym wydarzeniem tego dnia była również południowa suma w kościele parafialnym pw. Świętej Trójcy w Supraślu, podczas której nie zabrakło tradycyjnych szlacheckich akcentów.
Ostatnim elementem Festiwalu był wieczorny pokaz filmu „Zrodzeni do szabli” autorstwa Panów Sieniawskich. Po pokazie odbyła się wzbudzająca żywe zainteresowanie publiczności, rozmowa pomiędzy dr. Łukaszem Lubicz-Łapińskim a Bartoszem Sieniawskim, jednym z współautorów filmu, o możliwości tworzenia prawdziwych filmów historycznych w Polsce.
Festiwalowi towarzyszyły wydarzenia integracyjne członków Związku. Wieczorne biesiady w restauracji Wspólny Stół były okazją do odnowienia relacji członków z różnych oddziałów Związku i dyskusji nad kondycją i przyszłością społeczności rodów szlacheckich.
W niedzielny poranek odbyło się też spotkanie Członków Związku, podczas którego Prezes dr inż. Marcin Forkiewicz przedstawił informację o realizowanych działaniach oraz planach na najbliższy okres. Podczas dyskusji poruszono wiele tematów ważnych dla całej organizacji jak również poszczególnych oddziałów.
Oprawą festiwalowych spotkań w Sali Guliwer supraskiego Centrum były plansze wystawy Zagłada Dworów w Województwie Białostockim 1939-1990, przygotowana niegdyś w Instytucie Pamięci Narodowej przez dr. Łukasza Lubicz-Łapińskiego.
Festiwal i Zjazd Integracyjny były kolejną okazją do odnowienia aktywności Związku i kontaktów jego członków po okresie pandemicznym w pięknym entourage Supraśla. Wielkie podziękowania należą się organizatorom Festiwalu i Zjazdu: panu dr. Łukaszowi Lubicz-Łapińskiemu oraz pani Jolancie Kulikowskiej, a także Prezesowi Oddziału w Białymstoku, panu Antoniemu Wiszowatemu.
Związek Szlachty Polskiej serdecznie dziękuje wszystkim współorganizatorom za owocna współpracę w przygotowanie i przebieg Festiwalu „Rzeczpospolita przez wieki”. Szczególne podziękowania należą się także osobom, aktywnie uczestniczącym w naszych sobotnich debatach (w kolejności alfabetycznej): Janowi Chodkiewiczowi, dr. Radosławowi Dobrowolskiemu, Maciejowi Falkowskiemu, dr. inż. Marcinowi Forkiewiczowi, dr. hab. Jackowi Kowalskiemu, dr. Łukaszowi Lubicz-Łapińskiemu, Dariuszowi Rybackiemu, Bartoszowi Sieniawskiemu, dr. Aleksandrowi Strugale, dr. hab. Marcinowi Wiszowatemu oraz Jakubowi Wojasowi.
